Mars - Bir Gün Geleceğiz

Güneş Sistemi'ndeki dördüncü gezegen, kızıl gezegen, nam-ı diğer Merih. Mars, adını, Roma mitolojisinde savaş tanrısı Mars'tan alıyor, Dünya'dan yaklşık 60 milyon yıl daha yaşlı olan gezegen aynı zamanda Dünya'ya en çok benzeyen gezegen.

Kızıl gezegen denmesinin nedeni ise Mars'ın yüzeyinde bol miktarda demir oksit bulunması nedeniyle toprağın kızıl bir renkte olmasıdır. Bu, Dünya'daki pas gibi düşünülebilir, demir oksitin yüzeydeki varlığı, Mars'ın genel olarak kızıl rengini oluşturan en önemli faktördür. Yine bu kızıllığın devamı olarak olarak Mars'ın atmosferindeki ince toz ve partiküller de, gökyüzünden gelen güneş ışığını kırmızımsı bir renge dönüştürüyor, biz de Mars'ı daha kızıl görüyoruz.

Volkanlar, kanyonlar, çöller ve dağlarla çeşitli şekillerde kaplı Mars yüzeyinde çok önceleri denizler, okyanıslar ve akarsular'da olduğu biliniyor, kutuplarında buz var hala, yüzery altında da su olduğu kabul ediliyor, bu yüzeye ince de olsa bir de atmosfer eşlik ediyor. Atmosferin %95'ini karbondioksit oluştururken, az miktarda azot (%2.7) ve argon (%1.6) gibi diğer gazlar da kalan miktarını oluşturuyor ancak bu ince ve seyrek atmosferin yarattığı basınç, Dünya'nınkinden yaklaşık 170 kat daha düşüktür.

Atmosferin bu inceliği ve seyrekliği hava sıcaklığını da etkiliyor, yüzey sıcaklıkları genellikle -140°C ile 20°C arasında değişirken, atmosferin ısıyı koruma kapasitesinin daha düşük olması nedeniyle ortalama yüzey sıcaklığı -63°C, kutuplarda -125°C gibi daha düşük sıcaklıklar görülebiliyor. İşte bu sıcaklık farkları da toz fırtınalarına ve güçlü hava hareketlerine sebep olabiliyor. Jüpiter kadar olmasa da fırtınalı bir gezegen Mars. Yine bu ince atmosferi, Dünya'daki gibi güneş ışınlarının zararlı etkilerini engelleme konusunda da çok yetersiz kalıyor.

Mars'ın boyutlarına gelince, Mars'ın ekvatorunda çapı yaklaşık 6.792 kilometre (Dünya'nın 12.742 km), bu da Dünya'nın yaklaşık 1/4 büyüklüğüne denk geliyor, Mars'ın yüzey alanı yaklaşık 144 milyon kilometrekare yani Dünya'nın yüzey alanının yaklaşık yüzde 28'i kadar iken, kütlesi ise Dünya kütlesinin yaklaşık yüzde 10'u kadardır. Yerçekimi de Dünya'nınkinden daha zayıf, Mars'ın yüzeyindeki yerçekimi, Dünya'nın yaklaşık yüzde 38'ine denk geliyor. Yani Dünya'da 80 kg iseniz Mars'ta sadece 30 kg olursunuz.

Dünya'nın çeyreği büyüklükte olan bu gezegen, büyük volkanlarla kaplıdır. En yüksek dağ olan Olympus Mons, Güneş Sistemi'ndeki en büyük dağ ve volkandır. Bu dağın yüksekliği 25 bin metre (21 bin ila 26 bin arasında her türlü yükseklik veriliyor, Tübitak 25 bin metre kabul etmiş), çpı ise 600 km, yani bu dağ Türkiye üzerinde olsaydı, bir ucu Edirne, bir ucu Antalya, bir ucu İzmir bir ucu Ankara'da olurdu. Diğer en belirgin yüzey şekli ise 4000 km’den uzun olan 6 bin metreyi derinlikteki kanyon sistemi olan “Denizler Vadisi” anlamına gelen Valles Marineris’tir.

Mars kendi çevresindeki turunu 24,6 saatte, yörüngedeki turunu 687 günde tamamlıyor.

Mars’ın yüzeyinde şu anda NASA’nın 26 Kasım 2011’de Mars’a gönderdiği Curiosity, 5 Mayıs 2018’de Mars’a gönderdiği InSight, 30 Temmuz 2020’de Mars’a gönderdiği Perseverance uzay araçları ile Çin Uzay Ajansının 23 Temmuz 2020’de gönderdiği Zhurong adlı uzay aracı bulunuyor.